در محوطه آثار باستانی طاق بستان شش سر ستون باستانی وجود دارد که چهار عدد آنها از بیستون جهت نگهداری به این مکان آورده شده است. سه سر ستون از چهار سر ستون منقوش است.

سر ستون شماره یک

چهار ضلعی مانند هر می مربع القاعده معکوس است 7/91سانتیمتر بلندی دارد. قطر سطحی که سر ستون بر روی تن ستون 90*90 سانتیمتر است.. این سر ستون شامل سه قسمت است: قسمت پایین که محل قرار گرفتن سر ستون بر روی تن ستون است، ماننند کمر بندی که با نقش های گل و بوته تزیین شده برگرداگرد سر ستون پیچیده است؛ قسمت میانی اضلاع هرمی شکل سر ستون را تشکیل می دهد. در یک طرف آن نقش نیم تنه شاهنشاه ساسانی دیده می شود. پادشاه همان تاجی را بر سر دارد که معمولا بر سکه ها خسرو پرویز دوم ضرب شده است. بر بالای تاج ، قرص خورشید- در میان هلال ماه- و در طرفین هلال ماه دو بال عقاب دیده می شود. حاشیه لباس و کمربند و حتی نام شمشیر او مزین به رشته های مروارید است.

برگرداگرد سر شاه هاله ای است که در مجلس شکار گراز در بدنه سمت چپ طاق بزرگ طاق بستان هم دیده می شود. پادشاه همان تاجی را بر سر دارد که معمولاً بر سکه ها خسرو پرویز دوم ضرب شده است.

بر بالای تاج قرص خورشید- در میان هلال ماه- و در طرفین هلال ماه دو بال عقاب دیده می شود. حاشیه لباس و کمربند و حتی نام شمشیر او مزین به رشته های مروارید است. بر گرداگرد سر شاه هاله ای است که درمجلس شکار گراز در بدنه سمت چپ طاق بزرگ طاق بستان هم دیده می شود. در سمت چپ سرشاهنشاه نقش گلی است که به طور کامل باز شده و از روبرو نمایش داده شده است.

بر سطح دیگر سر ستون که در جهت مخالف نقش شاه قرار دارد، نقش الهه آناهید ( = آناهیتا) دیده می شود. آناهید جامه ای فاخر و پرچین بر تن دارد و ردایی ستاره نشان که تا آرنج هایش را پوشانیده بر روی دوش خود انداخته از جلو بر روی سینه بسته شده است.

هر تسفلد معتقد است لباسی که الهه ناهید بر تن دارد به سبک یونانی است. الهه ناهید در دست راست نماد شاهی را گرفته و دست چپ را بر روی سینه نهاده است. گرداگرد سر آناهید هاله ای دیده می شود در سمت چپ سرش، گلی نظیر آنچه در نقش شاهنشاه دیده می شود حجاری شده است. بر سطوح سوم و چهارم سر ستون، گلهای کوچکی که شبیه به نیلوفر آبی هستند، در مربع های کوچک درآورده شده اند. سومین قسمت سر ستون کمربندی به پهنای 12 سانتیمتر است که در بالای نقش ها قرار دارد. در هر سطح سر ستون، نه تا ده گل هشت پر که کاملاً باز شده دیده می شود.

سرستون شماره دو:

این سر ستون نیز مانند سر ستون شماره یک، هرمی است مربع القاعده معکوس به بلندی 90 سانتیمتر. قطر سطحی که سرستون بر روی تن ستون می نشیند، 56 سانتیمتر و سطح فوقانی سر ستون 90*90 سانتیمتر است. این سر ستون نیز از سه قسمت تشکیل شده است: نقش های هر سه قسمت شبیه نقشهای ستون شماره یک است؛ با این تفاوت که نقوش گیاهی بر روی تن ستون بسیار جالب و ظریف از سنگ درآورده شده است. این نقش قسمتی از درختی است که برگهای آن شبیه لنگر است و در بالای آن گل شگفت انگیزی دیده می شود.

هر تسفلد تصور می کند که این گیاه نمونه ای از درخت زندگانی است که در افسانه های کهن ایران به صورت های گوناگون دیده می شود. از قبیل درخت گوکرن و درخت ون ی و ذبیش که شفابخش امراض مختلف بوده است.

سر ستون شماره سه:

مشخصات کلی این سر ستون قبلی یکی است؛ با این تفاوت که نقوش این سرستون به ویژه نقش شاهنشاه و آناهید برجسته تر از نقوش دو سرستون دیگر و بدان می ماند که تندیس هایی را بر هر یک از اضلاع سرستون چسبانیده اند. در دست چپ آناهیدف در این سرستون، شیئی دیده می شود که به عقیده هر تسفلد شاخه ای از گیاه سدر است.

بلندای این سرستون 87 سانتیمتر و قطر محل قرار گرفتن آن بر روی تن ستون 61 سانتیمتر و سطح فوقانی آن 86*86 سانتیمتر است.

نقش های گل و بوته در دو سطح دیگر سر ستون شاخ و برگهایی است که در گلدانی قرار دارند و نه تنها تمامی این دو سطح سرستون را پوشانده اند بلکه در سطوحی که نقش شاهنشاه و آناهید هم در آنها قرار دارد، دیده می شوند.

یک جفت دیگر از این سرستون ها سابقاً در اصفهان بوده که فلاندن نقش آنها را در کتاب مسافرت به ایران ارائه داده است، این سرستون ها در حال حاضر در موزه ایران باستان نگهداری می شوند.

به گمان هر تسفلد این سه جفت سرستون به جلو خان بنایی تعلق داشته که دارای سه طاق بوده است و این سرستون ها طوری قرارداده شده بودند که نقش شاهنشاه در سمت چپ و نقش آناهید در جانب راست واقع می شده است. در نتیجه از جفت شدن دو به دو تصاویر سه مجلس کامل به وجود می آید.

البته این عقیده هر تسفلد زمانی صادق است که قبول کنیم سرستون هایی که فلاندن دیده از هر نظر با سرستونهای موجود در طاق بستان یکی بوده است؛ در حالی که هیچگونه وجه تشابه بین سرستون های اصفهان و بیستون دیده نمی شود.

دیگر اینکه ظواهر امر نشان می دهد که هر تسفلد از وجود شش سرستون در مسجد جامع کرمانشاه ( صحن امیری) بی خبر بوده است.

این سرستون ها از نظر ابعاد و نوع سنگ ، با سرستون های موجود در طاق بستان یکی هستند. نقوش این شش سرستون به علت به کار بردن آنها در بنای اسلامی، به وسیله کارگران محو شده است ولی با همه کوششی که در محو این نقوش و تزئینات شده، در اضلاع برخی از آنان بقایای نقش ها و گل و بوته دیده می شود. 
 

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: